Ukuhlaziywa kugqamisa isimo sosongo esishintsha ngokushesha.
Ukwamukelwa kobuchwepheshe obusafufusa kwethula kokubili amathuba kanye nokuba sengozini.
Isikhathi sokufunda esilinganiselwe: 4 imizuzu
Umbiko we- “ENISA Foresight Cybersecurity Threats for 2030” uhlose ukunikeza isithombe esiphelele sokuvikeleka kwe-cybersecurity kwinqubomgomo kanye nebhizinisi, futhi umele ukuhlaziywa okuphelele kanye nokuhlolwa kwezinsongo ezivelayo ze-cybersecurity okulindeleke kuze kube unyaka wezi-2030.
ENISA
I-European Union Agency for Ukuphepha kwe-Cybersecurity, iyinhlangano ebalulekile ekwenzeni ngcono isimo sezwe Ukuphepha kwe-Cybersecurity eYurophu.
Izinjongo ze-ejensi:
- I-ENISA izimisele ngokugcina izinga le Ukuphepha kwe-Cybersecurity eYurophu.
- Inikela kunqubomgomo ye-Cybersecurity ye-EU futhi ikhuthaza ukubambisana namazwe angamalungu kanye nezinhlangano ze-EU.
- Igxile ekuthuthukiseni ukwethenjwa kwemikhiqizo ye-ICT, izinsizakalo nezinqubo ngokusebenzisa izikimu zesitifiketi se-Cybersecurity.
I-ENISA Foresight Cybersecurity Threats yango-2030
Ucwaningo lwe- “ENISA Foresight Cybersecurity Threats for 2030” luwukuhlaziya kanye nokuhlolwa kokuvikeleka kwe-cybersecurity kuze kufike ku-2030. Indlela eyakhiwe futhi enezinhlangothi eziningi esetshenzisiwe yenza kwaba nokwenzeka ukubikezela nokusungula izinsongo ezingaba khona. Ishicilelwe okokuqala ngo-2022, futhi umbiko wamanje usekubuyekezweni kwayo kwesibili. Ukuhlola kunikeza imininingwane ebalulekile yokuthi isimo se-cybersecurity sivela kanjani:
- Ukuhlaziywa kugqamisa ukuvela ngokushesha kwezinsongo:
- abadlali;
- izinsongo eziqhubekayo;
- amazwe asebenzayo kanye nezizwe;
- izinhlangano eziyinkimbinkimbi zobugebengu be-inthanethi;
- Izinselele eziqhutshwa ubuchwepheshe: Ukwamukelwa kobuchwepheshe obusafufusa kwethula kokubili amathuba kanye nokuba sengozini. Imvelo ekabili yentuthuko yezobuchwepheshe idinga izinyathelo ezisebenzayo zokuphepha ku-inthanethi;
- Umthelela wobuchwepheshe obusafufusa: I-Quantum computing kanye ne-artificial intelligence (AI) kuvela njengezici ezibalulekile ezinethonya. Nakuba lobu buchwepheshe bunikeza amathuba abalulekile, futhi bethula ubungozi obusha. Umbiko ugqamisa ukubaluleka kokuqonda kanye nokunciphisa lezi zingozi;
- Ukwanda Kwenkimbinkimbi: Izinsongo ziya ziba yinkimbinkimbi, zidinga ukuqonda okuyinkimbinkimbi. Ubunkimbinkimbi bugqamisa isidingo sezinyathelo ezithuthukile zokuphepha ku-inthanethi;
- Izinyathelo ezisebenzayo ze-cybersecurity: Izinhlangano nabakhi benqubomgomo bayakhuthazwa ukuthi bathathe izinyathelo ezisebenzayo zokuphepha ku-inthanethi. Qonda ukuvela kwezwe nezinsongo, zilungiselele ukubhekana nezinselele ezivelayo
- Umbono obheke phambili: ukubuyekezwa kwe “Foresight Cybersecurity Threats for 2030” ye-ENISA kusekelwe endleleni ethile yokusebenza, nokusebenzisana kochwepheshe.
- Indawo yedijithali eqinile: Ngokulandela nokwamukela imininingwane nezincomo zombiko, izinhlangano nabakhi benqubomgomo bangathuthukisa amasu abo okuphepha ku-inthanethi. Le ndlela yokusebenza ihlose ukuqinisekisa isimo sedijithali esiqinile hhayi kuphela ngonyaka wezi-2030 kodwa nangale kwalokho.
AMENDLELA
Kutholwe amathrendi ayisishiyagalolunye, izinguquko ezingaba khona kanye nomthelela ekuvikelekeni kwe-IT:
- Izinqubomgomo:
- Ukwenyuka kwamandla epolitiki kwabangenawo umbuso;
- Ukubaluleka okukhulayo kokuphepha (ku-inthanethi) okhethweni;
- Ezomnotho:
- Ukuqoqwa nokuhlaziywa kwedatha ukuze kuhlolwe ukuziphatha kwabasebenzisi kuyenyuka, ikakhulukazi emkhakheni ozimele;
- Ukuthembela okwandayo ezinsizakalweni ze-IT zangaphandle;
- Okomphakathi:
- Ukwenziwa kwezinqumo kuya ngokuya kusekelwe ekuhlaziyweni kwedatha okuzenzakalelayo;
- Ezobuchwepheshe:
- Inani lamasathelayithi emkhathini liyakhula kanjalo nokuncika kwethu kumasathelayithi;
- Izimoto ziya ngokuya zixhumene zodwa nasemhlabeni wangaphandle, futhi azincikile ekungeneleleni komuntu;
- Ezemvelo:
- Ukukhula kokusetshenziswa kwamandla kwengqalasizinda yedijithali;
- Okusemthethweni:
- Ikhono lokulawula idatha yomuntu siqu (umuntu ngamunye, inkampani noma izwe) liya libaluleka kakhulu;
Ucwaningo luyadawuniloda ngokuchofoza lapha
Ercole Palmeri