Uhlalutyo lubonisa imeko yengozi eguqukayo ngokukhawuleza.
Ukwamkelwa kobuchwepheshe obuvelayo kwazisa omabini amathuba kunye nobuthathaka.
Ixesha lokufunda eliqikelelweyo: 4 imizuzu
Ingxelo ethi "ENISA Foresight Cybersecurity Threats for 2030" ijolise ekunikeni umfanekiso obanzi wokhuseleko lwe-cybersecurity kumgaqo-nkqubo kunye neshishini, kwaye imele uhlalutyo olubanzi kunye novavanyo lwezoyikiso ezivelayo ze-cybersecurity ezilindelekileyo ukuya kunyaka we-2030.
ENISA
I-Arhente yeManyano yaseYurophu ye Ukukhuseleka, ngumbutho obalulekileyo ekuphuculeni imbonakalo-mhlaba ye Ukukhuseleka eYurophu.
Iinjongo ze-arhente:
- I-ENISA izimisele ukugcina umgangatho we Ukukhuseleka eYurophu.
- Inegalelo kumgaqo-nkqubo we-Cybersecurity we-EU kwaye ikhuthaza intsebenziswano naMazwe angamaLungu kunye namaqumrhu e-EU.
- Ijolise ekuphuculeni ukuthembela kwiimveliso ze-ICT, iinkonzo kunye neenkqubo nge-Cybersecurity certification schemes.
I-ENISA Foresight Cybersecurity Threats for 2030
Uphononongo lwe-"ENISA Foresight Cybersecurity Threats for 2030" luhlalutyo kunye novavanyo lwe-cybersecurity ukuya kuthi ga ku-2030. Indlela eyakhiweyo kunye ne-multidimensional methodology esetyenzisiweyo yenze ukuba kwenzeke ukuqikelela nokuseka iingozi ezinokubakho. Yapapashwa okokuqala ngo-2022, kwaye ingxelo yangoku ikuhlaziyo lwayo lwesibini. Uvavanyo lubonelela ngemibono ephambili kwindlela ovela ngayo umhlaba we-cybersecurity:
- Uhlalutyo lubonisa ukuvela ngokukhawuleza kwezisongelo:
- abadlali;
- izisongelo ezizingisileyo;
- amazwe asebenzayo kunye nezizwe;
- imibutho yobugebenga be-cyber;
- Imingeni eqhutywa bubuchwephesha: Ukwamkelwa kobugcisa obuvelayo kwazisa omabini amathuba kunye nobuthathaka. Ubume obubini benkqubela phambili yezobuchwepheshe bufuna imilinganiselo yokhuseleko lwe-cybersecurity;
- Impembelelo yobuchwepheshe obuvelayo: I-Quantum computing kunye ne-artificial intelligence (AI) ivela njengezinto eziphambili ezinempembelelo. Ngelixa ezi teknoloji zibonelela ngamathuba abalulekileyo, zikwazisa nokuba semngciphekweni okutsha. Ingxelo igxininisa ukubaluleka kokuqonda kunye nokunciphisa le mingcipheko;
- Ukuntsonkotha okongeziweyo: Izisongelo ziya zisiba nzima ngakumbi, zifuna ukuqonda okuchube ngakumbi. Ukuntsokotha kuqaqambisa imfuneko yamanyathelo okhuseleko oluphezulu lwe-cybersecurity;
- Amanyathelo asebenzayo okhuseleko lwe-cybersecurity: Imibutho kunye nabaqulunqi bemigaqo-nkqubo bayakhuthazwa ukuba bathathe amanyathelo asebenzayo okhuseleko lwe-cyber. Qonda ukuvela komhlaba kunye nezoyikiso, zilungiselele ukuhlangabezana nemiceli mngeni evelayo
- Imbono ejonge phambili: uphononongo lwe “Foresight Cybersecurity Threats for 2030” ye-ENISA lusekwe kwindlela ethile yokusebenza, kunye nentsebenziswano yeengcaphephe.
- Ubume bedijithali obuzinzileyo: Ngokulandela kunye nokwamkela ukuqonda kwengxelo kunye neengcebiso, imibutho kunye nabaqulunqi bomgaqo-nkqubo banokuphucula izicwangciso zabo ze-cybersecurity. Le ndlela yokuqalisa ijolise ekuqinisekiseni imeko yedijithali eyomelelayo hayi kuphela kunyaka wama-2030 kodwa nangaphaya.
UKUHAMBA
Iindlela ezisithoba zichongiwe, utshintsho olunokwenzeka kunye nefuthe kukhuseleko lwe-IT:
- Imigaqo-nkqubo:
- Ukwanda kwamandla ezopolitiko abathathi-nxaxheba abangengawo karhulumente;
- Ukukhula kokubaluleka kokhuseleko (cyber) kunyulo;
- Ezoqoqosho:
- Ukuqokelelwa kwedatha kunye nohlalutyo lokuvavanya ukuziphatha kwabasebenzisi kuyakhula, ngakumbi kwicandelo labucala;
- Ukukhula kokuxhomekeka kwiinkonzo ze-IT zangaphandle;
- Ezentlalontle:
- Ukwenziwa kwezigqibo kusekelwe ngakumbi kuhlalutyo lwedatha oluzenzekelayo;
- Ubugcisa:
- Inani leesathelayithi ezisemajukujukwini liyanda kwaye kukwanjalo ke nokuxhomekeka kwethu kwiisathelayithi;
- Izithuthi ziya zidibanisa ngakumbi kunye nakwihlabathi langaphandle, kwaye zixhomekeke ngaphantsi kokungenelela kwabantu;
- Okusingqongileyo:
- Ukukhula kokusetyenziswa kwamandla kwiziseko ezingundoqo zedijithali;
- Ezomthetho:
- Ikhono lokulawula idatha yobuqu (umntu, inkampani okanye urhulumente) iya ibaluleke kakhulu;
Uphononongo luyakhutshelwa ngokucofa apha
Ercole Palmeri