Ixesha lokufunda eliqikelelweyo: 8 imizuzu
Imibutho ixhomekeke kwiimfuno ezininzi zomthetho kunye nolawulo olulawula ukhuseleko lolwazi oluyimfihlo, uxanduva lwemali, ukugcinwa kwedatha, kunye nokubuyiswa kweentlekele kwihlabathi jikelele.
Ngaphaya koko, imibutho kufuneka iqinisekise ukuba inendawo esomeleleyo ye-ICT kwabo banezabelo, abachaphazelekayo kunye nabathengi. Ukuqinisekisa ukuba imibutho ihlangabezana neemfuno ezifanelekileyo zangaphakathi nezangaphandle, imibutho inokuphumeza inkqubo yolawulo ye-ICT esesikweni ebonelela ngesakhelo seendlela ezilungileyo kunye nolawulo.
Zininzi defikuLawulo lwe-ICT, makhe sibone ezinye zazo:
Isikolo esiphumeleleyo kwiYunivesithi yaseNottingham sipapashe uphando kulawulo lwe-ICT apho a defikunye nesakhelo esithe ngqo ngakumbi, esinceda ukuqonda. Ulawulo lwe-ICT luyeza defiichazwa ngokuthi: “chaza amalungelo ezigqibo kunye nezikhokelo zokuphendula ukukhuthaza indlela yokuziphatha enqwenelekayo ekusetyenzisweni kwe-IT. Ubunzima kunye nobunzima bokuchaza ulawulo lwe-IT ngomnye weyona miqobo inzima ekuphuculeni. "
Olu phononongo luchaza isakhelo esisebenzayo solawulo lwe-ICT:
Esi sikhokelo sibonelela ngeseti yezixhobo, iinkqubo kunye neendlela ngenjongo yokuqinisekisa ukuba utyalo-mali lwe-IT luxhasa iinjongo zoshishino.
Isidingo se-IT esemthethweni kunye neendlela zolawulo lwequmrhu kwimibutho iye yaphenjelelwa ngokumiselwa kwemithetho nemimiselo, kwihlabathi jikelele.
Makhe sibone eminye imizekelo:
il I-Gramm-Leach–Bliley Act (GLBA) kunye Umthetho weSarbanes-Oxley , kwiminyaka yee-1990 nasekuqaleni kweminyaka yo-2000. Le mithetho yavela emva kwamatyala amaninzi aphakamileyo obuqhophololo kunye nokukhohlisa kweenkampani;
GDPRI-General Data Protection Regulation (GDPR) ngumthetho wokukhusela idatha yaseYurophu. I-EU Data Protection Directive 1995 kunye nayo yonke eminye imithetho yamazwe angamalungu esekelwe kuyo, kubandakanywa ne-UK DPA (uMthetho woKhuseleko lweDatha) 1998, ithathelwe indawo yi-GDPR. Imimiselo nezikhokelo zezona ntlobo zimbini ziphambili zemithetho esetyenziswa ngamazwe e-EU. Imigaqo isebenza ngokuthe ngqo kuwo onke amazwe angamalungu e-EU kwaye iyabophelela. Izikhokelo, kwelinye icala, zizivumelwano ngeenjongo ekufuneka amazwe angamalungu azifezekise ngomthetho wesizwe.
UKumkani IV, ivela kwingcamango yolawulo olululo lwequmrhu oluvela ekuqapheliseni ukuba imibutho iyinxalenye ebalulekileyo yoluntu, ngoko ke, imibutho inoxanduva kuye nawuphi na umntu ochaphazelekayo wangoku okanye wexesha elizayo. Esi sikhokelo sazise inkqubo “yokusebenzisa nokucacisa” ecebisa ukuba imibutho isebenze elubala xa isebenzisa iinkqubo zayo zolawulo lweshishini.
ITIL: Ithala leencwadi le-Infrastructure Technology (ITIL) yinkqubo-sikhokelo ehambelana neenkonzo ze-IT kunye neemfuno zoshishino. Esi sikhokelo sicacisa imisebenzi, iinkqubo kunye noluhlu lokukhangela olungangqalanga kwinkampani kodwa olunokuba yinxalenye yesicwangciso sobuchule sombutho ukugcina ubuchule. Isakhelo sinokusetyenziswa ukubonisa ukuthotyelwa kunye nokulinganisa ukuphuculwa ngaphakathi kwenkampani.
COBIT: isifinyezo seeNjongo zoLawulo loLwazi kunye nobuChwepheshe obuNxulumeneyo. Ngokusisiseko, i-COBIT yinkqubo-sikhokelo eyenziwe nguMbutho woPhicotho lweNkqubo yoLwazi kunye noLawulo (ISACA) yoLawulo lweTekhnoloji yoLwazi kunye noLawulo lwe-IT. Isakhelo sibalaselisa kwaye defiInkqubo eqhelekileyo yeenkqubo zoLawulo lwe-IT, iinjongo ezinxulumeneyo kunye neziphumo, iinkqubo eziphambili kunye neeNjongo zichaziwe. Isakhelo silinganisa ukusebenza kunye nokuvuthwa kusetyenziswa i-Capability Maturity Model (CMM), esisisixhobo sokufunda idatha eqokelelwe yimibutho ekhontrakthi kwi-US Defence Force.
imodeli yokuhlola ulawulo lwangaphakathi ivela kwiKomiti yeMibutho eXhasa ngeMali yeKhomishini yeTreadway (COSO). I-COSO igxile kakhulu kwi-IT kunezinye izikhokelo, igxile kakhulu kwimiba yoshishino efana nolawulo lomngcipheko weshishini (ERM) kunye nothintelo lobuqhophololo.
I-CMMI : Indlela yokuHlanganisa i-Capability Maturity Model, ephuhliswe yi-Software Engineering Institute, yindlela yokuphucula ukusebenza. Indlela isebenzisa isikali se-1 ukuya kwisi-5 ukulinganisa inqanaba lokuvuthwa kwentsebenzo yombutho, umgangatho kunye nenzuzo.
FAIR : Uhlalutyo lweFactor of Information Risk ( FAIR ) ngumzekelo omtsha onceda imibutho ukubala umngcipheko. Ingqwalasela ikukhuseleko lwe-cyber kunye nomngcipheko wokusebenza, ngenjongo yokwenza izigqibo ezinolwazi ngakumbi. Ngelixa intsha kunezinye iinkqubo ezikhankanyiweyo apha, iCalatayud ikhomba ukuba sele ifumene umtsalane omkhulu kunye neenkampani zeFortune 500.
Ngokusisiseko, ulawulo lwe-IT lubonelela ngesakhelo sokulungelelanisa isicwangciso se-IT kunye nesicwangciso soshishino. Ngokulandela inkqubo-sikhokelo esesikweni, imibutho inokuvelisa iziphumo ezinokulinganiseka ekuphumezeni amaqhinga kunye neenjongo zayo. Inkqubo esesikweni ikwathathela ingqalelo umdla wabachaphazelekayo, kwakunye neemfuno zabasebenzi kunye neenkqubo abazilandelayo. Kumfanekiso omkhulu, ulawulo lwe-IT luyinxalenye yolawulo lwequmrhu ngokubanzi.
Imibutho namhlanje iphantsi kwemithetho emininzi elawula ukhuseleko lolwazi oluyimfihlo, uxanduva lwezemali, ukugcinwa kwedatha, kunye nokubuyiselwa kwentlekele, phakathi kwezinye.
Ukuqinisekisa ukuba iimfuno zangaphakathi nezangaphandle ziyafezekiswa, imibutho emininzi iphumeza inkqubo yolawulo lwe-IT esesikweni ebonelela ngesakhelo seendlela ezilungileyo kunye nolawulo.
Eyona ndlela ilula kukuqala ngesakhelo esakhiwe ziingcali zeshishini kwaye isetyenziswe ngamawaka emibutho. Izikhokelo ezininzi zibandakanya izikhokelo zokuphunyezwa ukunceda imibutho kwisigaba solawulo lwe-IT kunye neebhotile ezimbalwa. Umhlathi odlulileyo udwelisa ezinye izakhelo ezinekhonkco elizalanayo.
Ercole Palmeri
NgoMvulo ophelileyo, i-Financial Times ibhengeze isivumelwano kunye ne-OpenAI. I-FT ikhupha iilayisensi kubuntatheli bayo obukumgangatho wehlabathi…
Izigidi zabantu zihlawula iinkonzo zokusasaza, zihlawula umrhumo wenyanga. Luluvo oluqhelekileyo ukuba…
I-Coveware nguVeeam iya kuqhubeka nokubonelela ngeenkonzo zokuphendula ngeziganeko zokuxhwilwa kwe-cyber. I-Coveware iya kubonelela nge-forensics kunye nezakhono zokulungisa…
Ugcino oluqikelelweyo luguqula icandelo le-oyile negesi, ngenkqubo entsha nesebenzayo kulawulo lwemizi-mveliso.…