«Ο Τζο επέστρεψε στην κουζίνα, έβγαλε μια δεκάρα από μια από τις τσέπες του και έβαλε σε λειτουργία την καφετιέρα με αυτήν. Μετά προσπάθησε να γυρίσει τη λαβή του ψυγείου για να πάρει ένα τούβλο γάλα. «Δέκα σεντ, παρακαλώ», του είπε το ψυγείο. «Δέκα σεντς για να ανοίξω την πόρτα μου. και πέντε σεντς για να πάρεις την κρέμα.» - Philip Dick - Ubik, 1969
Στο γύρισμα του εικοστού και του εικοστού πρώτου αιώνα, ο Philip Dick και ο Luciano Floridi εξερεύνησαν, άλλοι με επιστημονική φαντασία και άλλοι με φιλοσοφία, αυτό το όλο και πιο λεπτό σύνορο που χωρίζει τον πραγματικό κόσμο από την ψηφιακή ζωή.
Συγκεκριμένα, ο Luciano Floridi, καθηγητής Ηθικής της Πληροφορίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, επινόησε τον νεολογισμό onlife για να περιγράψει την έλευση μιας εποχής κατά την οποία η καθημερινή ζωή θα συγχωνευθεί με την πληροφορική σφαίρα της επικοινωνίας. Τα ψηφιακά συστήματα θα γίνουν προέκταση του σώματός μας, η συνείδησή μας θα συνδεθεί με τη ροή πληροφοριών του ψηφιακού κόσμου ορίζοντας μια πραγματική σύντηξη μεταξύ πραγματικού και ψηφιακού. Σύμφωνα με τον ίδιο τον Floridi, στο εγγύς μέλλον δεν θα έχει νόημα να αναρωτιέστε αν είστε online ή offline.
Η έννοια της onlife που παρουσίασε η Floridi εμφανίζεται ως θετική συνέπεια της παγκοσμιοποίησης και θα επιτρέψει στην κοινωνία να εξελιχθεί και να αναπτύξει νέες εξαιρετικές εμπειρίες. Το μόνο πραγματικά μεγάλο πρόβλημα, σύμφωνα με τον Floridi, θα αντιπροσωπεύεται από το «ψηφιακό χάσμα»: εάν πολλοί μπορούν να έρθουν σε επαφή και να επωφεληθούν από τη συνεχή ροή πληροφοριών που αντιπροσωπεύει η πληροφορική σφαίρα, κάποιος άλλος θα διακινδυνεύσει να παραμείνει αποσυνδεδεμένος από αυτήν και να γίνει θύμα νέων μορφών διακρίσεων που θα συρθούν στο αυλάκι που χωρίζει «πλούσιους και φτωχούς σε πληροφορίες».
Η έννοια της ημιζωής εμφανίζεται για πρώτη φορά σε ένα από τα πιο οραματικά μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας του Philip Dick: το Ubik. Στο μυθιστόρημα ο συγγραφέας περιγράφει το μέλλον στο οποίο η πραγματικότητα και η προσομοίωση θα κατέληγαν να αλληλοκαλύπτονται defiσαφώς δυσδιάκριτο.
Ο Joe Chip, ο πρωταγωνιστής της ιστορίας, αλληλεπιδρά με τις συσκευές που, τοποθετημένες στην κουζίνα του διαμερίσματός του, παρέχουν bevφύλλα και τρόφιμα που συμπεριφέρονται σαν παλιά καρτοτηλέφωνα.
Η καφετιέρα και το ψυγείο αλληλεπιδρούν μαζί του, παρέχοντας τις υπηρεσίες τους μόνο ως απάντηση σε πληρωμές σε κέρματα λίγων λεπτών. Μια ανησυχητική μεταφορά με την οποία ο συγγραφέας προσδοκά ξεκάθαρα ένα μέλλον στο οποίο η ιδιωτική ιδιοκτησία θα είχε δώσει τη θέση της σε μια οικονομία ικανή να παρέχει στους ανθρώπους ό,τι είναι απαραίτητο για την επιβίωσή τους, μέσω μικροπληρωμών και άλλων μορφών συνδρομής.
Όταν μιλάμε για τη διαδικτυακή ζωή, έχουμε την τάση να επισημαίνουμε τις πιο ασυνήθιστες και καινοτόμες πτυχές της νέας ψηφιακής επανάστασης. Στα μάτια της γενιάς μου, τα πλεονεκτήματα είναι το πιο εντυπωσιακό πράγμα στη ζωή. Απλώς σκεφτείτε πώς μια απλή συνδρομή στο Spotify σήμερα επιτρέπει στους ανθρώπους να έχουν πρόσβαση σε έναν μουσικό κατάλογο που αποτελείται από εκατομμύρια τραγούδια για εκατοντάδες χιλιάδες άλμπουμ, μια εμπειρία που μέχρι τη δεκαετία του '90 ήταν στα όνειρα όλων μας των μουσικόφιλων.
Η εικόνα του μέλλοντος του Φίλιπ Ντικ, που κατά κάποιο τρόπο ανταποκρίνεται ήδη στο παρόν μας, περνά μέσα από ένα λιγότερο ενθουσιώδες και σίγουρα πιο επικριτικό και απογοητευμένο βλέμμα. Σήμερα, στην πραγματικότητα, όπως προφήτευσε ο Ντικ, η ιδιοκτησία των τεχνολογικών οργάνων αντικαθίσταται όλο και πιο συχνά από μια οικονομία υπηρεσιών που δεν παραμελεί να προμηθεύει τα πιο διαδεδομένα τεχνολογικά όργανα υπογράφοντας συμβόλαιο μίσθωσης, μερικές φορές ακόμη και δεσμεύοντας τον αγοραστή στην αγορά των απαραίτητων πρώτων υλών για τη λειτουργία τους. Έτσι, όχι μόνο αυτοκίνητα, υπολογιστές και smartphone, αλλά και η απλή καφετιέρα είναι συχνά παρούσα στις κουζίνες μας έναντι σύμβασης δανείου προς χρήση που προβλέπει την προμήθεια λοβών ή κόκκων καφέ (όπως ακριβώς στην κουζίνα από τον Joe Chip).
Το Διαδίκτυο είναι η πλατφόρμα στην οποία γεννιούνται και αναπτύσσονται οι άυλες υπηρεσίες που χρησιμοποιεί ο καθένας στο διαδίκτυο. Υπηρεσίες ροής που έχουν αντικαταστήσει τις δορυφορικές και καλωδιακές τηλεοράσεις. Οι διάφορες υπηρεσίες Spotify, Apple Music, Amazon Music ακόμη και γεωεντοπισμού, από δορυφορικούς πλοηγούς μέχρι τις πιο πρόσφατες «ετικέτες» που μας βοηθούν να βρούμε το αυτοκίνητο στο πάρκινγκ του εμπορικού κέντρου. Ακόμα και τα συστήματα βιντεοεπιτήρησης των σπιτιών μας και οι συσκευές παρακολούθησης της υγείας των αγαπημένων μας. Κάθε ένα από αυτά τα εργαλεία σχετίζεται με μια απομακρυσμένη υπηρεσία η οποία με τη σειρά της συνδέεται με μια συνδρομή που καλύπτεται από μια πιστωτική κάρτα που εγγυάται τη συνέχεια της υπηρεσίας.
Η αποϋλοποίηση της ιδιοκτησίας και η αντικατάστασή της με μέσα επί πληρωμή είναι ο τρόπος του Ντικ να περιγράψει την οικονομία του μέλλοντος με απόλυτη ακρίβεια, και αυτό πολλά χρόνια πριν από τη γέννηση του Διαδικτύου και των σύγχρονων συστημάτων πληρωμών.
«Αυτή, όμορφη και με ανοιχτόχρωμο δέρμα. τα μάτια του, τις μέρες που άνοιξαν, είχαν λάμψει ένα έντονο μπλε. Αυτό δεν θα συνέβαινε ποτέ ξανά. Μπορούσε να της μιλήσει και να ακούσει την απάντησή της. μπορούσε να επικοινωνήσει μαζί της ... αλλά δεν θα την έβλεπε ποτέ ξανά με τα μάτια ανοιχτά. Και δεν θα έβλεπε ποτέ ξανά το στόμα της να κινείται. Δεν θα χαμογελούσε ποτέ ξανά όταν έφτανε. «Κατά κάποιο τρόπο είναι ακόμα μαζί μου», είπε στον εαυτό του. «Η εναλλακτική δεν θα ήταν τίποτα.» - Philip Dick - Ubik, 1969
Στο μυθιστόρημα του Ubik, ο Glen Runciter επισκέπτεται συχνά τη σύζυγό του που έχει πεθάνει από καιρό. Το σώμα της έχει τοποθετηθεί μέσα σε ένα κρυογονικό φέρετρο που κρατά το μυαλό της ζωντανό και της δίνει μια περιορισμένη ικανότητα επικοινωνίας με τον κόσμο. Η Έλα, η σύζυγος του Γκλεν, βρίσκεται σε μια κατάσταση που ονομάζεται ημιζωή.
Ο χρόνος ημιζωής μεταξύ ζωής και θανάτου είναι μια συνθήκη ύπαρξης κατά την οποία το σώμα του ατόμου είναι νεκρό αλλά οι νοητικές λειτουργίες διατηρούνται ανέπαφες χάρη στην τεχνολογία.
Μεταφορά της μελλοντικής ζωής, η ημιζωή είναι ένα λογοτεχνικό κατασκεύασμα που φαίνεται να προβλέπει πολύ πρόσφατες έννοιες όπως η ιδέα ότι μπορεί να υπάρχει ένα μετασύμπαν όπου κάποιος μπορεί να μεταφέρει την ύπαρξή του και να ζήσει για πάντα. Στην πραγματικότητα είναι πολύ περισσότερα.
Στο μυθιστόρημα, ο χρόνος ημιζωής δεν αντιπροσωπεύει μια εκούσια απόδραση στο εικονικό, αλλά ένα είδος καλοήθους καταναγκασμού για τον οποίο ο θάνατος πρέπει να νικηθεί ή τουλάχιστον να αναβληθεί όσο το δυνατόν περισσότερο προς όφελος αυτών που παραμένουν, για να καλύψουν την προσωπική τους ανικανότητα να θρηνώ..
Η ικανότητα της Έλα να επικοινωνεί από την κατάσταση ημιζωής της μπορεί να ενεργοποιηθεί και να απενεργοποιηθεί κατά βούληση από τον σύζυγο, γνωρίζοντας ότι με κάθε «ξύπνημα» το μυαλό της Έλα θα ήταν ένα βήμα πιο κοντά στο τέλος της ύπαρξής της.
Έτσι δεν έχει γίνει τίποτα περισσότερο από ένα αναλώσιμο προϊόν. Εν αγνοία της η Έλλα βρίσκεται σε κατάσταση ημιζωής με μοναδικό σκοπό να συνεχίσει να υποστηρίζει τον σύζυγό της που δεν μπορεί να την αποχωριστεί.
Η έννοια του χρόνου ημιζωής ορίζει το τέλος της διχοτομίας ζωής-θανάτου, αλλά προβλέπει την αποσύνθεση άλλων διχοτομιών πιο κοντά μας, όπως αναλογικό-ψηφιακό, πραγματικό-εικονικό, online-offline συχνά definite για έννοιες που δεν υπήρχαν ακόμη το 1969.
Για τον Φίλιπ Ντικ δεν είναι δυνατό να αντιταχθεί σε μια καπιταλιστική κοινωνία που τοποθετεί τον άνθρωπο όλο και περισσότερο στο περιθώριο της πραγματικής ζωής και όλο και περισσότερο μέσα σε ένα εγωμανιακό νοητικό πλαίσιο που, υπό συνεχή υποκίνηση από υπηρεσίες ψυχαγωγίας, τον ικανοποιεί τεχνητά και τον καταδικάζει σε μισό. ΖΩΗ.
Το γεγονός ότι το Διαδίκτυο δεν υπήρχε το 1969 και οι υπολογιστές δεν είχαν ακόμη μπει στα αμερικανικά σπίτια μας κάνει να πιστεύουμε ότι η μορφή ύπαρξης που περιγράφουμε με τον νεολογισμό onlife δεν είναι καθόλου αποτέλεσμα της τεχνολογικής καινοτομίας, του Διαδικτύου και της γέννησης του μετασύνδεση.
Η εξέλιξη της πληροφορικής, η προσβασιμότητά της, η παραγωγή ολοένα πιο εξελιγμένων και φθηνών συσκευών μαζικής επικοινωνίας δεν είναι οι πραγματικοί λόγοι για τη μεταφορά της φυσικής ζωής στη ζωντανή ζωή. Είναι μάλλον η συνέπεια των οικονομικών επιλογών που έχουν διαμορφώσει την τρέχουσα έκδοση του Διαδικτύου, με καπιταλιστικά επίκεντρο τα ψηφιακά προϊόντα, τις μεταστροφές και τις υπηρεσίες που τα εμπορεύονται.
Σε έναενδιαφέρουσα έρευνα Με τίτλο «Sshattered Reality: A Baudrillardian Reading of Philip K. Dick's Ubik» οι συγγραφείς γράφουν: αναζητούν και δεν ξέρουν αν υφίστανται πραγματικότητα ή προσομοίωση. Έτσι, λαχταρούν να διορθώσουν την πραγματικότητα και την ταυτότητά τους μέσω της αγοράς».
Σε μια κοινωνία που αποτελείται από ανθρώπους που έχουν συνηθίσει να ασχολούνται με συστήματα παροδικής αξίας, είναι σίγουρα ευκολότερο να επιβληθούν μοντέλα εμπορευματοποίησης με τα οποία μπορεί κανείς να κάνει χωρίς την ιδιοκτησία φυσικών οργάνων. Αν όλα γίνονται παροδικά και μερικές φορές επισφαλή στη λειτουργία τους, οι βεβαιότητες μειώνονται και ο ίδιος ο κόσμος στον οποίο ζούμε χάνει την αξία του ως σημείο αναφοράς.
Το Διαδίκτυο δεν είναι μόνο η διαδικτυακή ζωή, το Διαδίκτυο είναι η μηχανή της μετατροπής της ύπαρξής μας σε ημιζωή, όπως προφήτευσε ο Φίλιπ Ντικ και περιγράφηκε από αυτόν λεπτομερώς.
Άρθρο του Gianfranco Fedele
Ο ναυτικός τομέας είναι μια πραγματική παγκόσμια οικονομική δύναμη, η οποία έχει προσανατολιστεί προς μια αγορά 150 δισεκατομμυρίων...
Την περασμένη Δευτέρα, οι Financial Times ανακοίνωσαν συμφωνία με το OpenAI. Η FT αδειοδοτεί την παγκόσμιας κλάσης δημοσιογραφία της…
Εκατομμύρια άνθρωποι πληρώνουν για υπηρεσίες ροής, πληρώνοντας μηνιαίες συνδρομές. Είναι κοινή γνώμη ότι…
Η Coveware από την Veeam θα συνεχίσει να παρέχει υπηρεσίες αντιμετώπισης περιστατικών εκβιασμών στον κυβερνοχώρο. Το Coveware θα προσφέρει ιατροδικαστικές και δυνατότητες αποκατάστασης…
